Voor het eerst in Friesland, en voor zover bekend in heel Nederland, wordt in Sneek een evenement gehouden voor 18-jarigen. De gemeente Súdwest-Fryslân telt dit jaar 1100 jongeren die 18 worden. Zij zijn allemaal uitgenodigd en kunnen na aanmelding komen in Lokaal 55 op 7 juli voor een middag en avond met informatiekraampjes, workshops, eten en muziek van dj Thyrza.

Het programma is ontstaan na meerdere sessies met jongeren uit de doelgroep in de bibliotheek van Sneek. Twintig Súdwesthoekers die dit jaar 18 worden, gaven zich op na een oproep van de Bibliotheken Mar en Fean die verspreid werd op middelbare scholen en mbo’s. Op grote witte vellen zetten ze hun ideeën uiteen. Die begonnen heel groot, vertellen Wieke Rene Walstra (17) uit IJlst en Feia van der Wal (17) uit Langweer.

Face to face

,,Een strand, een grasveld, of aanhaken bij Lowlands’’, geven ze als voorbeeld. Met het uiteindelijke festival in Lokaal 55 zijn ze zeer tevreden, wetende dat ze zich aan allerlei organisatorische en financiële voorwaarden moesten houden. ,,We hebben geleerd om wilde ideeën steeds kleiner en realistischer te maken.’’

Ze moesten het doen met het subsidiebedrag dat de provincie Fryslân beschikbaar heeft gesteld. ,,Dan kun je kiezen voor hele beroemde artiesten, maar als dat ten koste gaat van met elkaar eten, kun je beter een andere keuze maken.’’

Niet alleen de jongeren leerden van het voorbereidingstraject, ook de initiatiefnemer, Bibliotheken Mar en Fean, werd verrast, vertelt directeur Rixt Heegsma (52). De grootste eyeopener was wel dat de (bijna) 18-jarigen geen behoefte hadden aan een online oplossing. ,,Ze wilden dat er echt iets te vieren was en elkaar face to face ontmoeten.’’

Feia daarover: ,,Er zijn documenten genoeg met informatie voor 18-jarigen, maar dat ga ik niet helemaal lezen. Dan ga ik liever naar een informatiedag waar ik zelf kan ophalen wat ik nodig heb.’’

Wieke Rene noemt persoonlijk contact ook veel fijner. ,,Je kunt online van alles lezen, maar als je daar vragen over hebt, moet je zo’n instelling of organisatie mailen en dan moet je maar afwachten of er antwoord komt. Nu er mensen achter een kraampje staan, krijg je gelijk antwoord.’’

Ziektekosten

Het irriteert beide meiden dat instellingen in apps of andere online toepassingen soms eindeloos herinneringen sturen doordat je ergens geen vinkje hebt gezet. ,,Je wordt gewoon bang gemaakt dat je iets mist’’, vindt Feia. ,,En je wordt al in het diepe gegooid met alles als je 18 wordt.’’

Dat je voor het eerst mag stemmen, is niet Feia’s grootste zorg. ,,Wel dat je financieel verantwoordelijk wordt voor jezelf en dat je vanaf die leeftijd zelf een verzekering moet afsluiten voor ziektekosten.’’ Het viel Heegsma op dat de voorbereidingsgroep heel snel praatte over wat er voor hen toe doet, terwijl ze elkaar helemaal niet kenden. ,,Over hun onzekerheden, de toekomst.’’

In het dagelijks leven over politiek beginnen, dat doe je niet zo maar, bevestigen Wieke Rene en Feia. Praten over de democratie en je verantwoordelijkheden daarin, daar is Nederland bij jongeren minder ver mee dan andere landen, las Heegsma in onderzoeken. ,,We hebben het dan over burgerschapskennis.’’

Protestborden

Juist die kennis heb je nodig om in een wereld te leven waar vrijheid, welvaart en ontplooiing van het individu centraal staan. Heegsma wijst erop dat dit wereldwijd is vastgelegd in een manifest voor de bibliotheken. ,,Als bibliotheken moeten wij staan voor democratische burgers.’’

Zo ontstond het idee om hier juist bij de indrukmakende leeftijd van 18 mee te beginnen. ,,Verder hebben wij niets bedacht. De jongeren hebben alles gedaan. Een proces van participerend ontwerpen heet dat.’’

In de kraampjes wordt informatie gegeven over belastingen, verzekeringen, jongerenwerk staat er en Tienskip (dat jongeren wegwijs maakt in de lokale democratie). In de workshops kunnen bezoekers leren rappen of protestborden maken.

Geslaagd is het evenement voor Wieke Rene als het een jaarlijks ritueel wordt. ,,Dat er een 18 in 2024 komt.’’ Feia hoopt dat iedereen na afloop genoeg weet om het 18-jarigenleven in te gaan. ,,Maar we hopen vooral dat het een leuk feest wordt.’’