Bijzonder jubileum voor Bolswarder
Gerrit J.D. de Haan

Het is op zijn 78-ste zover: dominee Gerrit J.D. de Haan uit Bolsward viert een groot jubileum: 50 jaar predikant.

In de kerk van Oosthem (waar hij twee keer als interim werkte) wordt dit zondag 5 maart gevierd. De geboren Bolswarder, die een groot deel van zijn werkzame leven in Zwitserland doorbracht als onder andere TV-dominee, woont sinds vorig jaar weer in zijn stad.

Op het dak van de stad notabene, in het hoogste appartement van (onder andere) het voormalige Hotel Wiebes op de hoek van de Marktstraat en het Grootzand. ,,Deze plek is echt spectaculair”, zegt hij. ,,Je ziet hier in één oogopslag alle Bolswarder kerktorens.” Het hele kerkelijke leven en de kerkelijke geschiedenis verschijnt dagelijks op zijn netvlies en in zijn brein. De ooit katholieke Martinikerk waar Titus Brandsma, onderweg naar zijn kleine St. Martinus aan de overkant, wel met pijn in het hart voorbij liep, de Franciscus Basiliek, de rond 1930 gebouwde Gereformeerde Kerk (‘Hallo, wij zijn er ook, wilden ze daarmee zeggen’) en de Broerekerk. De Doopsgezinde kerktoren ziet hij ’s winters, als de takken niet bedekt zijn met bladeren.

Vanuit zijn appartement en vanaf het dakterras kijkt hij naar de binnenstad. ,,Het centrum is één groot terras aan het worden en dat vind ik prachtig.” Hij is weer terug in de stad waar hij opgroeide, waar zijn vader een winkel had, waar hij zelf voetbalde bij Bolswardia. Het geloof waar hij mee opgroeide, de stad Bolsward: het voelde als een warme deken. En toch wilde hij de wereld in, de wereld ontdekken. In de zomer van 1963 trok hij de stoute c.q. onderzoekende schoenen aan en vertrok samen met klasgenoot Hans Nooitgedagt uit Sneek werkend als bordenwasser op een schip naar Kaapstad. Later kwam Genéve in beeld, waar de Wereldraad van Kerken zetelde en allerlei geloven bij elkaar kwamen. Dat sprak en spreekt hem aan: dat alle kerken elkaar treffen. De Haan is namelijk oecumenisch van aard, oftewel hij gelooft dat de kerken samen op weg gaan naar de eenheid. ,,Dat sprak mij ook aan toen ik in Luxemburg dominee werd. Ik voelde me daar in ‘in kroade mei kikkers’, in een kruiwagen met kikkers die elk een ander kerkelijk geloof kwaakten.” ,,Al die behoeftes bij elkaar brengen was wel een dingetje. Daarom nodigde het bestuur vaak gastprekers uit, van Harry Kuitert tot Majoor Boschhardt en tussen deze preektijgers moest ik me maar zien te manifesteren. Daar heb ik veel van geleerd.”

,,Totdat ik Alje Klamer van de IKON tegen kwam, die zei: je moet bij de TV.” Om een lang verhaal kort te maken: De Haan heeft begin jaren tachtig een TV-programma gepresenteerd voor de NCRV en is van 1989 tot 1994 TV-dominee in Zwitserland geweest met ‘Worte zum Sonntag’. In het gelijknamige boek met daarin zijn TV-voordrachten staat – vertaald – niet voor niets: ‘Als hervormd predikant in Luzern is de Nederlander met flair voor theater en cabaret het levende bewijs dat kerk niet automatisch vijandigheid tegenover plezier hoeft te betekenen’.

In 2008 kwam hij terug naar Nederland, kocht een groot huis in Oosterzee. Dat huis werd langzaam te groot en zijn zoektocht leidde nu naar het appartement dat destijds nog in aanbouw was. Ook is hij praktisch zijn hele werkende leven al reisleider, met name naar Zuid Afrika. Hij heeft een appartement in Kaapstad waar hij zo’n drie maanden per jaar woont.

Als dominee is De Haan op zich al jaren met pensioen, al weten verschillende Friese kerken hem nog altijd goed te vinden als gastpreker. Daardoor heeft hij een bijzonder jubileum weten te behalen: vijftig jaar predikant. Zondag 5 maart start om 14.00 uur zijn jubileumdienst in Oosthem. ,,Wat ik daar van plan ben? Ik vind het mooi als mensen met een glimlach de kerk uit gaan. Dat is één van mijn allerbelangrijkste doelstellingen.”

Foto: Johan Vogelzang