Dat de Gysbert Japicx Holckemastichting het Gysbert Japicxhuis in Bolsward heeft verkocht aan de Stichting Bolsward Historie betekent niet dat de stichting gas terug gaat nemen. De stichting kan zich nu meer gaan focussen op hun eigen projecten om zo het Fries te blijven stimuleren.

BOLSWARD Het Gysbert Japicxhuis was in bezit van de stichting, maar omdat het museum en de VVV naar het Museum de Tiid gingen, besloten ze het te verkopen aan de Stichting Bolsward Historie. Hun verhaal heeft al in de krant gestaan, maar het verhaal van de Gysbert Japicx Holckema stichting nog niet.

Dat het Gysbert Japicxhuis moest worden verkocht was spijtig, maar wel nodig. Zo zeggen Liskje Flapper (68) en Hans Kort (64) van het bestuur. Ze vertellen waarom de stichting het huis verkocht heeft: ,,It moat in funksje hâlde. Wy hiene dy der net mear foar, dat dan sitst mei in leech gebou.”

Richten op projecten
Om het pand een andere functie te geven was financieel geen optie. ,,Wy hawwe mei de gemeente praat oer in kulturele funksje, mar dat kostet jild en de gemeente seach it ek net sitten. It leveret net direkt wat op, mar kostet wol wat oan ûnderhâld. As wy dat betelje moatte, hawwe wy minder jild foar de projekten.”

Maar dat betekent dus niet dat de Gysbert Japicx Holckemastichting ermee ophoudt. Integendeel. ,,Wy wolle ús mear rjochtsje op projekten en de doelstelling fan de stichting is it wurk, it ferhaal en de neitins oan de Fryske dichter en skriuwer Gysbert Japicx Holckema libben en yn eare te hâlden. Troch middel fan de projekten wolle wy it Frysk stimulearje yn in soarte fan ambassadeursfunksje.”

Kort zegt dat uit onderzoeken is gebleken dat het gebruik van het Fries niet achteruit is gegaan, maar: ,,Do moatst it wol ûnderhâlde. Der binne wol inisjativen om Fryslân twatalich te meitsjen. Dat is in goede saak, tink ik.”

Daarbij richten ze zich vooral op het onderwijs. Naast de Gysbert Japicxpriis, die sinds 1947 de belangrijkste literaire prijs is voor Friese proza- en poëzieauteurs, bestaat sinds 2013 ook de Lytse Gysbert Japicxpriis voor het beste Friese gedicht van een leerling uit groep 7 of 8.

Flapper vertelt: ,,It is benammen by bern wichtich. Wat wy sjogge by de Lytse Gysbert Japicxpriis is dat der hiel moaie dingen út fuortkomme. Soms binne it ek net-Frysktalige bern dy’t earst yn it Nederlânsk skriuwe. Dit jier wie de priiswinner immen út Bosnië, dy’t de ferskillen tusken hjir en dêr nei foaren brocht. Dat is oerset yn it Frysk en sa hat er it foardroegen. Sa makkest ek nije ynwenners bekend mei it Frysk. Der wiene ferskate bern dy’t de tiidwurden ferkeard omdraaiden, mar hy die it perfekt.”

Appen in het Fries
Dat het niet perfect is, maakt niet uit, maar daar wil Kort wel iets over kwijt: ,,Lit my begjinne mei dat it moai is dat de jeugd tsjintwurdich hieltyd mear yn it Frysk oan it appen is. Mar dêr leit wol it grutte manko. Wy hawwe net leard om yn it Frysk te skriuwen.”

De stichting is niet alleen in Bolsward actief, maar in heel Friesland. Ook in Leeuwarden, waar het Fries toch minder gesproken wordt. Flapper: ,,Do kinst it Frysk dêr bêst in plak jaan, mar dat hinget fan de learkrêften en de skoalle ôf. De bern fûnen it nijsgjirrich, seagen wy by de Gysbert Japicxpriis wol.” Kort voegt toe: ,,De fiertaal is faak Nederlânsk. Bern binne fleksibel en de ûntwikkeling is ek better as se mear talen leare. It giet der ek om oft de bern ûnderling Frysk prate.”

It moat in funksje hâlde. Wy hiene dy der net mear foar, dat dan sitst mei in leech gebou.

Opgroeien met de taal
Dat is ook de reden dat Kort zich bij de stichting heeft gevoegd. ,,Ik ergerje my oan minsken dy’t beide Frysktalich binne en dan omwille fan it wolwêzen fan it bern beslute om dy yn it Nederlânsk grut te bringen. Ik tink dan: praat thús gewoan Frysk en it bern pakt it Nederlânsk derneist wol op. Mei mear as ien taal opgroeie is krekt goed foar in bern.”

Dat is eenzelfde soort ontwikkeling als in de tijd van Gysbert Japicx zelf. ,,Dat wie yn in tiid dat der net yn it Frysk skreaun waard. Mar hy die it wol. Hy wie in strider foar it Frysk en sa wolle wy dat ek wêze. Do moatst wol trochgean mei oan de dyk te timmerjen.”

Naast de prijzen organiseren ze ook nog de musical Master Gysbert. ,,Dy musical hat in protte basisskoallen yn Fryslân lutsen. Dat projekt soene wy ek graach fierder ûntwikkelje wolle.” Verder staan ze open voor ideeën van mensen die passen bij de doelstelling van de stichting.

Jorn Kramer

bolswardsnieuwsblad.nl